Mỗi món ăn ngày Tết đều chứa đựng những nét văn hóa đặc sắc, độc đáo của dân tộc ta.
Sự thấu hiểu triết lý âm dương – ngũ hành, cũng như vận dụng y học cổ truyền vào trong ẩm thực để nâng cao sức khỏe.
Tết Nguyên đán là dịp các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau trong không khí đầm ấm với các món ăn hấp dẫn. Có những vị thuốc nào trong các món ăn ngày tết?
1. Các loại mứt tết
– Mứt gừng : Gừng là vị thuốc quý trong Đông y, đồng thời cũng là gia vị quen thuộc trong mâm cơm, căn bếp của người Việt. Gừng có vị cay, tính ấm, quy vào ba kinh phế, tỳ, vị, có tác dụng làm ấm, trị cảm mạo phong hàn, nôn, buồn nôn do tỳ vị hư hàn, rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, ho lâu ngày do viêm phế quản, giải độc bán hạ, nam tinh và cua cá.
Gừng rất phù hợp với thời tiết se lạnh của ngày tết ở nước ta.
Các loại mứt đều là những vị thuốc tốt cho sức khỏe.
– Mứt cà rốt : Cà rốt giúp tăng cường tiêu hóa, trị suy nhược cơ thể, suy dinh dưỡng ở t.rẻ e.m, cầm tiêu chảy. Trong cà rốt cũng chứa nhiều vitamin A có vai trò quan trọng cho mắt, tăng cường miễn dịch.
– Mứt sen: Hạt sen có tác dụng an thần với người suy nhược, kém ăn, mất ngủ do stress hoặc người sử dụng nhiều chất kích thích như cafe, t.huốc l.á, rượu bia… Mứt sen thích hợp cho những ngày tết vui chơi khiến cho một số người gặp phải tình trạng rối loạn giấc ngủ.
– Mứt bí: Mứt bí đao cũng là loại mứt tết quen thuộc, đồng thời là vị thuốc quý có tác dụng lợi tiểu, giải nhiệt, giải khát, tiêu độc.
– Mứt dừa: Mứt dừa giúp nhuận tràng, chống táo bón trong ngày tết do ăn nhiều chất đạm, chất béo, ăn ít rau xanh, uống ít nước.
Ngoài ra, còn có rất nhiều loại mứt khác cũng là những vị thuốc với nhiều công dụng cho sức khỏe như: Mứt tắc (mứt quất) hỗ trợ điều trị bệnh lý hô hấp, kích thích tiêu hóa, chống nôn, giải độc rượu; mứt cà chua, mứt khoai lang, mứt me, mứt đậu phộng…
Tuy các loại mứt này đều rất tốt cho sức khỏe nhưng lại có chứa khá nhiều đường. Vì vậy chỉ nên ăn ít, thưởng thức hương vị của các loại mứt, không nên ăn quá nhiều, đặc biệt đối với người đái tháo đường, tăng huyết áp, mỡ m.áu…
Hành muối vừa dễ ăn lại gia tăng lợi khuẩn cho cơ thể, giúp giải ngấy trong những ngày tết.
2. Dưa hành muối
Không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết là những món dưa hành, củ kiệu muối chua. Vị chua dịu, cay nhẹ và thơm của dưa hành, củ kiệu giúp gia tăng hương vị của món ăn, chống ngấy cho bánh chưng, thịt mỡ béo ngậy… đồng thời bổ sung lợi khuẩn giúp kích thích tiêu hóa tốt hơn.
Hành (thông bạch) hay củ kiệu cũng là những vị thuốc trong đông y, có vị cay, tính ấm, giúp làm ấm cơ thể, hỗ trợ các vấn đề tiêu hóa, lưu thông khí huyết, kinh lạc và giảm đau các khớp khi bị nhiễm lạnh. Cho nên người xưa mới có câu: “Thịt mỡ dưa hành…” để ăn trong những ngày tết là vì lẽ đó.
3. Bánh chưng
“Thấy bánh chưng là thấy Tết”. Bánh chưng không đơn thuần là món ăn, mà còn là nét văn hóa đặc trưng của người Việt. Từ trong ra ngoài chiếc bánh đều thể hiện đầy đủ triết lý: Âm dương và Ngũ hành.
Bánh chưng với tổng hòa: Màu xanh của lá (Mộc), màu trắng của nếp (Kim), màu vàng của nhân đỗ (Thổ), màu đỏ của thịt lợn mới chín (Hỏa), những chiếc lạt được nhuộm đen bởi lá dong luộc chín (Thủy).
Mỗi một nguyên liệu làm nên chiếc bánh đều là những vị thuốc cổ truyền:
– Gạo nếp trong Đông y gọi là đạo mễ, nhu mễ hay dự mễ có vị ngọt tính ấm, mềm dẻo, mùi thơm, có tác dụng ích thận khí, bổ gan, kiện tỳ vị (tiêu hóa).
– Đậu xanh (lục đậu) có vị ngọt, tính mát giúp bổ tiêu hóa, tim, gan, giải được các độc chất trong thức ăn.
– Thịt lợn là trư nhục, có vị ngọt, tính ấm, giúp bổ thận tráng dương, phần thịt mỡ (trư chỉ) có tác dụng hấp thu, đào thải rượu.
– Hạt tiêu (hồ tiêu) giúp làm ấm cơ thể, kích thích tiêu hóa, giáng khí trừ đờm, trừ hàn lạnh trong cơ thể.
– Lá dong có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, có mùi thơm, có tác dụng khai vị kích thích tiêu hóa.
Bánh chưng thể hiện đầy đủ triết lý âm dương ngũ hành.
4. Vịt tiềm thuốc bắc
Vịt tiềm thuốc bắc hay còn gọi là “Gia ác lục vị”. Trong đó, gia ác là thịt vịt, lục vị là sáu vị thuốc bắc: Đảng sâm, kỷ tử, liên nhục, hoài sơn, ý dĩ, đại táo. Món ăn vịt tiềm thuốc bắc bổ dưỡng, lại có ý nghĩa mang lộc đầu năm (số sáu là số phát lộc).
Thịt vịt có tính hàn, vị ngọt, hơi mặn, có tác dụng điều hòa ngũ tạng, lợi thủy, trừ nhiệt, tư âm dưỡng vị, sinh tân dịch… Vì vậy, thịt vịt có lợi cho những người thể chất suy nhược, chán ăn, sốt, phù nề, người khí huyết hư, sản phụ thiếu sữa.
Sáu vị thuốc bắc cũng giúp bổ dưỡng cơ thể: Đảng sâm (bổ khí), kỷ tử (bổ thận), liên nhục và hoài sơn (bổ thận và bổ tỳ vị), ý dĩ và đại táo (bổ tỳ vị).
5. Canh măng
Đông y gọi măng là “Trúc duẩn”, vị ngọt hơi đắng, tính hàn, không độc, có tác dụng điều hòa tỳ vị, thanh nhiệt, giáng hỏa tiêu đờm. Măng hỗ trợ điều trị chứng khí nghịch, gây nôn ọe, ho nhiều đờm, kích thích tiêu hóa. Món canh măng hầm giò lợn ngày tết quen thuộc trong mỗi mâm cỗ của người Việt, giúp tăng cường sức khỏe, có tác dụng bổ thận, bổ tỳ vị, vừa ngon miệng lại dễ tiêu hóa.
Gà luộc bồi dưỡng sức khỏe tuyệt vời.
6. Gà luộc
Theo Đông y, thịt gà có tính ôn ngọt, không độc, bổ dưỡng, kiện tỳ vị, bổ khí, huyết và thận. Gà luộc nguyên con vàng ươm được bày lên đĩa với mong muốn mang đến một khởi đầu thuận lợi, may mắn cho gia chủ. Không đơn thuần là món ngon ngày tết dễ làm, gà luộc còn là nguồn bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, bồi dưỡng sức khỏe tuyệt vời.
Trong những ngày tết, nếu biết ăn uống đúng cách và tận dụng những món ăn bài thuốc sẽ giúp cơ thể được giữ ấm, tăng cường sức đề kháng, tiêu hóa tốt và hạn chế nhiều vấn đề về sức khỏe, giúp bạn có những ngày tết thật khỏe mạnh, an vui bên gia đình và người thân.
Khám phá lợi ích sức khỏe của 7 loại hạt nhâm nhi ngày Tết
Ngày Tết, mọi người thường thích ăn các loại hạt không chỉ vì hương vị thơm ngon mà còn cung cấp chất dinh dưỡng thiết yếu, protein, chất béo có lợi cho tim, mang lại nhiều giá trị sức khỏe.
Hạnh nhân được coi là một trong số các loại hạt tốt nhất cho sức khỏe. Hạnh nhân là một “kho tàng” vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa và chất béo lành mạnh. Những chất dinh dưỡng này có tác dụng kỳ diệu đối với sức khỏe tim mạch, kiểm soát cân nặng và sức khỏe tổng thể của chúng ta.
Hạnh nhân không chỉ giàu vitamin E mà còn cung cấp các khoáng chất quan trọng như magie, canxi và sắt. Magie giữ cho xương của chúng ta chắc khỏe và giúp điều hòa huyết áp, trong khi canxi và sắt góp phần giúp xương chắc khỏe và sản xuất năng lượng.
Hạnh nhân cũng có chất chống oxy hóa mạnh mẽ như flavonoid và hợp chất phenolic, giúp giải quyết chứng viêm và bảo vệ chống lại các bệnh mạn tính.
2. Quả óc chó tăng cường chức năng não bộ
Quả óc chó giúp cải thiện khả năng nhận thức, tăng cường trí nhớ và giảm nguy cơ suy giảm nhận thức liên quan đến t.uổi tác.
Khi nói đến các loại hạt giúp tăng cường trí não, quả óc chó chiếm ưu thế hàng đầu. Quả óc chó chứa acid béo omega-3, chất chống oxy hóa và polyphenol là những chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe não bộ.
Chúng có tác dụng tốt đối với chức năng nhận thức, giúp giảm viêm và hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Quả óc chó còn chứa vitamin E và các chất chống oxy hóa mạnh khác như polyphenol, giúp bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hóa và ngăn chặn tình trạng viêm nhiễm.
3. Hạt điều giàu dinh dưỡng lành mạnh
Hạt điều được biết đến với kết cấu béo ngậy như kem và hương vị đặc biệt. Đáng ngạc nhiên là hàm lượng chất béo có trong hạt điều lại thấp hơn so với một số loại hạt khác. Hạt điều là nguồn cung cấp chất béo không bão hòa đơn tốt cho tim.
Hạt điều còn là nguồn cung cấp dồi dào các khoáng chất thiết yếu, bao gồm đồng, kẽm và magie. Đồng đóng vai trò quan trọng trong sản xuất năng lượng, hình thành collagen và hấp thụ sắt, trong khi kẽm hỗ trợ chức năng miễn dịch và hỗ trợ chữa lành vết thương.
4. Hạt dẻ cười cung cấp chất chống oxy hóa dồi dào
Hạt dẻ cười có giá trị dinh dưỡng cao mang đến nhiều công dụng cho sức khỏe.
Hạt dẻ cười hay còn gọi quả hồ trăn chứa rất nhiều dinh dưỡng. Những viên ngọc xanh nhỏ bé này không chỉ chứa nhiều chất xơ mà còn cung cấp lượng phytosterol và chất chống oxy hóa dồi dào.
Hạt dẻ cười được yêu thích vì khả năng cải thiện sức khỏe của tim, hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Ngoài ra, thành phần chống oxy hóa độc đáo của chúng bao gồm lutein và zeaxanthin, giúp tăng cường sức khỏe của mắt và làm giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng do t.uổi tác.
5. Đậu phộng giàu chất béo có lợi cho tim
Mặc dù về mặt kỹ thuật được phân loại là cây họ đậu nhưng đậu phộng thường được coi là một phần của họ hạt do thành phần dinh dưỡng tương tự nhau. Chúng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhờ protein từ thực vật, chất béo có lợi cho tim cũng như nhiều loại vitamin và khoáng chất khác nhau.
Đậu phộng đặc biệt được biết đến vì hỗ trợ sức khỏe tim mạch, hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Nhâm nhi một chút đậu phộng rang cung cấp một lựa chọn ăn nhẹ ngon miệng và no cho mọi người ở mọi lứa t.uổi.
Hơn nữa, chúng còn cung cấp một lượng đáng kể folate – một loại vitamin B thiết yếu hỗ trợ tổng hợp DNA, sản xuất hồng cầu và sự phát triển của bào thai. Đậu phộng cũng chứa resveratrol, một chất chống oxy hóa mạnh có liên quan đến nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch.
6. Hạt thông – nguyên liệu bí mật cho món ăn ngon
Cùng với các loại hạt khác, hạt thông cũng là một trong những món ăn vặt được nhiều người yêu thích.
Hạt thông mang lại độ giòn tinh tế và hương vị bơ nhẹ, bổ sung cho nhiều sáng tạo ẩm thực. Ngoài hương vị thú vị, hạt thông còn cung cấp nhiều acid béo, vitamin và khoáng chất thiết yếu. Khi dùng hạt thông, chất béo lành mạnh và các khoáng chất trong nó giúp hỗ trợ cơ thể duy trì lượng đường trong m.áu.
Hạt thông góp phần tăng cường sức khỏe của mắt, tăng mức năng lượng và thêm hương vị độc đáo cho các món ăn. Hàm lượng acid pinolenic cao trong hạt thông cũng có liên quan đến lợi ích ức chế sự thèm ăn và kiểm soát cân nặng. Hơn nữa, hạt thông là nguồn cung cấp chất sắt tốt, thúc đẩy vận chuyển oxy và sản xuất năng lượng, cũng như vitamin K, đóng vai trò quan trọng trong quá trình đông m.áu và sức khỏe của xương.
7. Hạt macca (mắc-ca) cung cấp khoáng chất thiết yếu
Hạt macca được biết đến với kết cấu mềm mượt và hương vị phong phú, mang đến thành phần dinh dưỡng đặc biệt. Mặc dù chúng chứa hàm lượng chất béo cao hơn nhưng phần lớn bao gồm chất béo không bão hòa đơn có lợi cho tim, tương tự như chất béo có trong dầu oliu.
Hạt macca còn cung cấp chất xơ, các khoáng chất thiết yếu như magie và kali, đồng thời là nguồn mangan dồi dào, hỗ trợ sự phát triển của xương và hoạt động như một chất chống oxy hóa trong cơ thể.
Các loại hạt thực sự là một món quà tuyệt vời từ thiên nhiên, không chỉ mang đến hương vị thơm ngon mà còn nhiều lợi ích cho sức khỏe. Bằng cách kết hợp các loại hạt vào chế độ ăn uống hàng ngày, bạn có thể cải thiện sức khỏe tim mạch, nâng cao chức năng nhận thức, kiểm soát cân nặng tốt hơn và sức khỏe tổng thể.
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, hầu hết các loại hạt ngày Tết như hạt hướng dương, hạt bí, hạt dẻ, hạt điều… đều có lợi cho sức khỏe bởi chúng có nhiều năng lượng, có nhiều chất béo không bão hòa. Đây là những chất béo tốt cho sức khỏe, khi nhâm nhi các loại hạt nhiều chất béo sẽ hỗ trợ việc hấp thu các loại vitamin tan trong dầu nhiều hơn.
Tuy nhiên, điều cần chú ý là nên tiêu thụ các loại hạt ở mức độ vừa phải vì chúng chứa nhiều calo. Nếu bạn có những lo ngại hoặc dị ứng với bất kỳ loại hạt nào, tốt nhất nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.
